W dziale tym zgromadziliśmy wyjaśnienie wielu pojęć transportowych, które przybliżą Państwu działanie oraz specyfikę branży TSL. Będziemy tutaj zamieszczać także odpowiedzi na najczęściej zadawane naszym spedytorom pytania.
ADR
z fr. L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route
Potoczne określenie towarów niebezpiecznych, a także nazwa międzynarodowej konwencji regulującej przewóz tego typu ładunków. Szczegółowe informacje oraz akty prawne regulujące tego typu transport można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
Awizacja (awizo)
Zawiadomienie odbiorcy o wysłaniu towaru. W języku spedycji awizacją określa się proces zawiadamiania spedytora o chęci dokonania załadunku lub wyładunku towaru o konkretnej godzinie.
Bordero
Pomocniczy dokument stosowany w transporcie drogowym, przeważnie w przypadku transportu drobnicowego. Informuje, gdzie rozesłać poszczególne partie towaru. Dokument towarzyszy załączonym kopiom dokumentu przewozowego i wystawiany jest przez nadawcę towaru.
C-Commerce (Collaborative Commerce)
Model handlu elektronicznego, mający za zadanie ułatwić wzajemne kontakty pomiędzy współpracownikami lub też osobnymi przedsiębiorstwami będącymi partnerami biznesowymi. W praktyce oznacza to nawiązanie zależności między partnerami biznesowymi w celu zoptymalizowania wszelkich procesów handlowych.
CEPIK
System Informatyczny Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, zawiera informacje o pojazdach zarejestrowanych w Polsce i kierowcach posiadających polskie prawo jazdy. SI CEPiK obejmuje dwie ewidencje: centralną ewidencję pojazdów (CEP) oraz centralną ewidencję kierowców (CEK). W centralnej ewidencji pojazdów gromadzone są dane o pojazdach zarejestrowanych w Polsce.
Źródło: http://www.cepik.gov.pl/
Chłodnia
Skrzynia ładunkowa przeznaczona do przechowywania ładunków wymagających odpowiedniej temperatury do przewozu towarów. Chłodnie są wyposażone w agregaty służące do zapewnienia odpowiedniej temperatury.
Coilmulda
Naczepa przystosowana do przewożenia ładunku w postaci kręgów. Kręgi układane są w nieckowatym zagłębieniu wzdłuż osi podłużnej pojazdu.
źródło: http://www.automotopedia.pl
Cross-trade
Wykonywanie przewozów pomiędzy dwoma państwami przez przewoźnika, którego siedziba leży poza terytorium tych krajów.
Czas pracy kierowców
Łączny czas prowadzenia pojazdu (z zachowaniem określonych norm). Kierowca pojazdu po 4,5 h jazdy zobowiązany jest do odbycia 45 minutowej przerwy. Po przerwie musi znowu jechać przez 4,5 h, po czym ma miejsce tzw. odpoczynek dobowy, który trwa zazwyczaj 11h. 3 razy w tygodniu czas ten może zostać jednak skrócony do 9 godzin. Kierowca w ciągu doby pracuje max. 15 godzin.
link do strony, na której w sposób jasny przedstawiony został czas pracy kierowców./
Firana
Samochód, naczepa bądź przyczepa o konstrukcji skrzyni ładunkowej przypominającej budowę plandeki. Zasadniczą różnicą jest przystosowanie „firanki” do załadunku/rozładunku bokiem poprzez rozsuwane boczne części ścian.
FIX
Pojęcie to w branży transportowej oznacza, że towar musi trafić do odbiorcy dokładnie w uzgodnionym terminie, o dokładnej godzinie. Nie może dojechać wcześniej i nie później. Niedotrzymanie przez przewoźnika takiego terminu może nieść za sobą różne konsekwencje – oczekiwanie na kolejny slot (czasem nawet kilkudniowe), nałożenie kar umownych, koszty związane z niedostarczeniem towaru na czas i np. przestojem fabryki.
FTL
z ang. full truckload
Skrót określający transport całopojazdowy, a więc wykorzystujący całą dostępną przestrzeń ładunkową. Klient może również załadować część pojazdu (ang. Partial load) albo zarezerwować dla siebie całą przestrzeń (nic nie jest wtedy doładowywane) – istotne, gdy liczy się czas transportu lub mamy do czynienia z towarem wrażliwym.
Gestia transportowa
Zastrzeżone w umowie kupna i sprzedaży prawo oraz obowiązek zorganizowania transportu i pokrycie kosztów tego transportu. Obaj partnerzy handlowi, czyli kupujący i sprzedający, podejmują wcześniej decyzję o gestii transportowej, często przystępując do negocjacji kontraktu. Umowa jest obustronna i partnerzy muszą zdecydować na jakich zasadach chcieliby zawrzeć kontrakt (z własną czy obcą gestią transportową). W umowie zlecenia zawiera się informacje, kto decyduje o rodzaju transportu, trasie, a także o terminie odbioru i dostarczenia towaru.
Incoterms
z ang. International Commercial Terms
Międzynarodowy zbiór reguł określających warunki realizacji umowy transportowej pomiędzy sprzedawcą a nabywcą. Dzielą one koszty pomiędzy nabywcę a odbiorcę, wskazują rodzaj uzgodnionego transportu oraz dzielą odpowiedzialność za poszczególne etapy realizacji umowy przewozu.
Przejdź do kompendium wiedzy Incoterms
Integrator ładunków
Podmiot odpowiedzialny za zarządzanie logistyczne pod kątem łączenia ładunków. Zajmuje się zatem szeroko pojętą problematyką konsolidacji ładunków z uwzględnieniem wszystkich gałęzi transportu.
Just-in-time
Dostawa na czas, planowanie transportu bez zbędnego marnowania czasu – optymalizacja kosztów produkcji poprzez redukcję kosztów magazynowania towaru. Ma także na celu efektywniejsze wykorzystanie pracowników i usprawnienie przepływu potrzebnych informacji, zwiększenie produktywności i tym samym zmniejszenie prawdopodobieństwa przeterminowania bądź zniszczenia towaru.
Kabotaż, przewóz kabotażowy
Przewozy wykonywane różnymi środkami transportu (koleją, transportem drogowym, samolotem) wykonywane na terenie danego kraju przez podmiot zarejestrowany w innym państwie (np. polska firma przewożąca ładunek z Hamburga do Berlina wykonuje przewóz kabotażowy na terenie Niemiec). Załadunek oraz rozładunek muszą nastąpić na terytorium jednego kraju.
Artykuł szeroko omawiający ten temat wraz z odnośnikami do stosownych regulacji prawnych
Kątowniki
Znane także jako narożniki, służą do zabezpieczenia pasów ładunkowych. Wykonane z elastycznych materiałów i nakładane w miejscach, gdzie przebiega pas transportowy, chronią go przed przetarciem. Powierzchnia styku narożnika z ładunkiem jest dużo większa niż pasa z tym ładunkiem, dzięki czemu siła nacisku rozkłada się na większą powierzchnię. Narożniki zatem chronią nie tylko pas przed przedwczesnym zużyciem, ale również przewożony towar, co wpływa na większe bezpieczeństwo transportu.
Kłonica
Drąg stalowy stanowiący część przyczepy utrzymujący poprzeczne wzmocnienia (drewniane bądź aluminiowe).
Kongestia transportowa
Wzrost liczby pojazdów na drogach oraz natężenie ruchu, inaczej: „paraliż drogowy”, spowodowany zakorkowaniem pewnych odcinków dróg.
Koszty zewnętrzne transportu
Wszelkie koszty zużycia środków służących do wytworzenia usługi transportowej, które nie są ponoszone przez kupującego i wytwórcę usługi. Do kosztów zewnętrznych wliczane są koszty związane z negatywnym wpływem transportu na środowisko naturalne i życie człowieka.
LTL
z ang. less than truckload
Skrót określający ładunki drobnicowe. Dla pojedynczego ładunku nie jest rezerwowana cała dostępna przestrzeń ładunkowa. Trasa przejazdu charakteryzuje się zazwyczaj mnogością miejsc załadunku/rozładunku, dopuszczalne są czasem przeładunki towaru na inne auto (celem optymalizacji trasy oraz kosztów przejazdu). Terminy dostawy są dłuższe, ale ceny bardziej atrakcyjne dla Klientów. Należy pamiętać, że ze względu na wagę i gabaryty ładunku, nie każdy towar można wysłać jako LTL, nawet jeśli nie zajmuje całej przestrzeni ładunkowej.
Łańcuchy, łańcuchy mocujące
Służą do mocowania ciężkich ładunków na samochodach. Zabezpieczają przewożony ładunek przed przemieszczaniem się.
Maty (maty antypoślizgowe)
Wykonane z granulatu gumowego. Służą jako dodatkowy element zabezpieczający ładunek przed przemieszczeniem. Bardzo często stosowane są w połączeniu z pasami zabezpieczającymi ładunek. Dzięki matom antypoślizgowym unikamy ślizgania się towaru po powierzchni ładownej.
Mega
Elastyczny pojazd, który doskonale spisuje się w klasycznych zadaniach, jest również niezastąpiony, gdy chodzi o transporty objętościowe. Popularne megi to naczepy z maksymalnie obniżoną podłogą, która pozwala na osiągnięcie trzech metrów wysokości skrzyni ładunkowej. Dzięki takiemu zabiegowi tego typu naczepy są przystosowane do przewozu zarówno zwykłych ładunków, jak i towarów o większych gabarytach.
Międzynarodowy list przewozowy CMR
z fr. Convention relative au contrat de transport international de Marchandise par Route
Podstawowy dokument potwierdzający zawarcie umowy przewozu, w którym znajdują się informacje o miejscu załadunku, rozładunku, podstawowe informacje o przewożonym towarze (ilość, waga), dane stron przewozu, terminy nadania i odbioru, ustalone koszty transportu, dodatkowe instrukcje (związane np. z ocleniem towaru), wykaz dokumentów wręczonych kierowcy.
MiLoG
z niem. Mindeslohngesetz
Ustawa o płacy minimalnej – wynoszącej 8,5 Euro za godzinę pracy na terenie Niemiec, dotyczy również m.in. polskich kierowców. Według MiLoG płaca minimalna musi być wypłacona pracownikom, którzy nie mają niemieckiego obywatelstwa, ale na terenie Niemiec pracują – również wtedy, kiedy zatrudnieni są przez pracodawcę w innym kraju jak Niemcy i pracownik tymczasowo pracuje w Niemczech. Oznacza to, że nie tylko w przypadku kabotażu na terenie Niemiec, ale również w przypadku, kiedy wyładunek lub załadunek jest na terenie Niemiec oraz w przypadku tranzytu przez Niemcy. W przypadku naruszenia tych przepisów, pracodawcy grozi kara do 30 000 Euro.
Myto
Opłata pobierana za przejazd drogą, autostradą, mostem bądź tunelem.
Neutralizacja
Zachowanie zasady anonimowości nadawcy i odbiorcy. Nadawca nie posiada informacji dokąd docelowo jest wysyłany towar, odbiorca natomiast nie posiada informacji, kto jest właściwym nadawcą. Kierowca wystawia osobne CMR zgodnie z instrukcją zlecającego.
OCP
Ubezpieczenie przewoźnika w ruchu międzynarodowym, jak i krajowym.
Odzież ochronna
Odzież chroniąca przed działaniem czynników zewnętrznych. Jest to często wymagany element przy załadunku lub rozładunku towaru. Na odzież ochronną składają się przede wszystkim: rękawice, kask ochronny, buty, okulary oraz kamizelka ochronna.
Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne
„Kodeks” spedytora opracowany przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki, który składa się z 31 paragrafów. OPWS określa prawa i obowiązki stron umowy spedycji, które jednak nie są przepisem prawnym i nie stanowią źródła prawa. Stosuje się je w stosunkach pomiędzy spedytorem, a jego zleceniodawcą. Jeśli w umowie spedycji będzie występował spedytor zastępczy, to warunki te obowiązują także jego i zleceniodawcę osoby, która udzieliła spedytorowi zastępczemu zlecenia. OPWS zawiera najważniejsze definicje, przepisy ogólne, określenie powinności spedytora w związku ze świadczeniem przez niego usług spedycji i zawieraniem umów spedycji, a także regulują one zakres odpowiedzialność spedytora za szkodę powstałą w związku z organizacją przewozu towarów. Postanowienia OPWS nie mają jedynie zastosowania do spedycji pieniędzy, dzieł sztuki i szczątków ludzkich.
Paleta EURO
Konstrukcja drewniana lub z innego tworzywa przeznaczona do przewozu oraz do składowania towarów. Palety EURO maja standardowe wymiary 120 x 80 cm. Paleta EURO jest oznaczona z boku napisem „EUR”.
Palety przemysłowe
O wymiarach 120cm x 100cm. Przed wszystkim stanowią zamiennik dla palet euro (120×80), stosowane w dystrybucji produktów ciężkich. Mają one większą nośność niż palety EURO.
Palety z wymianą/bez wymiany
W transportowym obrocie paletowym mamy do czynienia z dwoma sytuacjami:
- palety bez wymiany – kierowca nie jest zobowiązany do posiadania dodatkowych palet w aucie, towar jest zapakowany na palety na załadunku, razem z nim są one zdawane na rozładunku;
- palety z wymianą – na aucie przewożone są palety na wymianę (w tzw. koszu paletowym), podczas załadunku kierowca zdaje tyle palet, ile ma ładowanych, na rozładunku otrzymuje tyle pustych palet, ile ma rozładowywanych. Całość operacji znajduje swoje odzwierciedlenie w dokumentach transportowych (kwity paletowe).
Pasy
Elementy mocujące ładunek, służą głównie jako zabezpieczenie podczas transportu. Rolą pasów transportowych jest przeciwdziałanie siłom działającym na ładunek w czasie jego przemieszczania, pozwalają także ograniczyć straty wynikające z przemieszczania się ładunków. Przy doborze pasów ważne jest to, czy nie są one uszkodzone i czy posiadają czytelną etykietę.
Plandeka
Naczepa bądź przyczepa pokryta płachtą materiału o stosunkowo dużych rozmiarach, chroniąca towar przed warunkami atmosferycznymi. Jest ona wsparta na rusztowaniu tworząc górną część skrzyni ładunkowej.
Ponadgabaryt
Transport ponadgabarytowy masą oraz wielkością swojego ładunku przekracza dopuszczalne normy poruszania się po drogach publicznych – nazywany także transportem nienormatywnym. W transporcie ponadgabarytowym ważna jest organizacja, specjalistyczny sprzęt oraz doświadczona załoga. Często wymaga on także zaangażowania tzw. pilota, który sygnalizuje innym użytkownikom drogi o odbywającym się transporcie i dba o bezpieczeństwo.
QR
z ang. Quick reponse, czyli szybka odpowiedź, reakcja
Kod graficzny, który ma służyć głownie do szybkiego zidentyfikowania realnego popytu na ostateczny produkt, zgłaszanego podczas kolejnych dostaw towaru. Główne założenie systemu opiera się na partnerstwie wszystkich ogniw łańcucha dostaw, krótko mówiąc, na każdym z ogniw spoczywają konkretne obowiązki.
Zobacz więcej: http://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/5406-przeplyw-informacji-w-systemach-quick-response-studium-przypadku
Rozładunek
Proces wyładowania towaru/ładunku po dotarciu do celu.
Ruchoma podłoga
Wyposażenie naczepy, które pomaga przesunąć towar w obu kierunkach w celu ułatwienia załadunku oraz rozładunku. Ruchoma podłoga automatyzuje i ułatwia załadunek oraz rozładunek towarów na paletach, eliminując potrzebę stosowania wózka widłowego oraz wszelakich wejść do przyczepy. System ruchomej podłogi umożliwia bardzo krótki rozładunek do 10 minut w zależności od transportowanego towaru.
Spedycja
Usługa polegająca na organizacji transportu rzeczy, a także niektórych usług z tym związanych. Ze względu na zasięg, spedycję dzieli się na krajową, międzynarodową, publiczną oraz własną. Ze względu na rodzaj środka transportu wyróżniamy spedycję kolejową, lotniczą, morską oraz samochodową. Spedycja obejmuje wszelkie czynności związane z organizacją bezpiecznego, zoptymalizowanego kosztowo oraz terminowego transportu. Nie obejmuje jednak procesu samego przewozu. Umowa spedycji nie jest tożsama z umową przewozu.
Tachograf
Urządzenie montowane zazwyczaj w autobusach oraz ciężarówkach – rejestruje w funkcji czasu: przejechaną przez pojazd drogę, jego chwilową prędkość, aktywność kierowcy – czyli okresy jego pracy i odpoczynku (tzw. pauzę). Obecnie najpowszechniej stosowane są tachografy cyfrowe, które zapisują dane w wewnętrznej pamięci.
Towar neutralny
Towar niewymagający specjalnego wyposażenia naczepy, przeszkolenia kierowcy, nie należy do kategorii ładunków niebezpiecznych (ADR). Przykładami towarów neutralnych są: części samochodowe na paletach, materiały budowlane, papier.
Transport intermodalny
Transport łączący ze sobą różne środki transportu, takie jak np. samochód i kolej czy samochód i statek. Ma to na celu optymalizację kosztów transportu.
TSL
Branża TSL, sektor TSL – ogólny skrót obejmujący całą branżę Transportu, Logistyki i Spedycji.
Winda
Część wyposażenia auta ciężarowego na tyle, aby pomóc w załadowaniu, jak i rozładowaniu towarów. Obsługiwana z kabiny kierowcy bądź przy samej windzie.
Wózek widłowy
Nazywany także wózkiem jezdniowym podnośnikowym. Jest to pojazd mechaniczny o napędzie silnikowym, służy przede wszystkim do przewozu materiałów o dużej masie (do kilkudziesięciu ton). Używa się go głównie przy rozładunkach w fabrykach, portach, w magazynach. Towar przewożony jest zazwyczaj na drewnianych paletach.
Poruszać się wózkiem widłowym mogą jedynie osoby do tego uprawnione.
Schemat budowy typowego wózka widłowego (jezdniowego)
1 – bloczek łańcucha, 2 – maszt, 3 – łańcuch, 4 – dźwignie sterowania masztem i podnośnikiem, 5 – system hydrauliczny, 6 – krata ochronna, 7 – widły, 8 – rama, 9 – silnik, 10 – klatka bezpieczeństwa
Źródło: wikipedia
Wydruk z termografu
Elektroniczny system monitorowania i rejestracji temperatury przewożonego towaru. W termografy wyposażone są pojazdy przystosowane do przewożenia zamrożonych lub schłodzonych produktów spożywczych (chłodnie). Na podstawie wydruku z termografu jesteśmy w stanie łatwo określić temperaturę towaru zarówno podczas załadunku, jak i rozładunku.
Załadunek
Proces umieszczenia towaru/ładunku na środku transportowym. W zależności od rodzaju auta, towar załadować możemy bokiem, tyłem lub górą za pomocą dźwigu.
Załadunek bokiem/tyłem/górą
W zależności od rodzaju auta, możliwe są różne sposoby załadunku:
- W przypadku chłodni możliwy jest jedynie załadunek tyłem.
- Walking Floor – łatwy załadunek z góry, najczęściej przy materiałach sypkich (załadunek możliwy także bokiem oraz tyłem).
- Koffer (sztywna konstrukcja) – załadunek tylko i wyłącznie tyłem.
- Plandeka/Firanka – jedne z najpopularniejszych naczep; możliwy załadunek bokiem, górą oraz tyłem.
Załadunek tyłem często odbywa się także za pomocą rampy lub wind hydraulicznych. Załadunek górą odbywa się najczęściej za pomocą dźwigu.
Zestaw
Auto ciężarowe wraz z jego przyczepą, której ładowność przekracza 13,6 m.