Zagrożenia i szkody w transporcie drogowym

Ryzyko w transporcie drogowym

Pojęcie ryzyka w transporcie drogowym oznacza prawdopodobieństwo zaistnienia pewnej niepożądanej sytuacji lub zdarzenia, które wiązałoby się z powstaniem szkody bądź straty w przypadku przewożonego ładunku. Firmy transportowe są odpowiedzialne zarówno za cudze, jak i własne mienie, dlatego też mogą ponieść różnego rodzaju szkody.

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo Przewozowe można wyróżnić trzy podstawowe rodzaje szkód transportowych:

• uszkodzenie przesyłki,
• ubytek przesyłki,
• utrata przesyłki.

Wszystkie te zagrożenia generują koszty, które mogą wpłynąć negatywnie na stan finansowy przedsiębiorstwa zlecającego usługę, jak również samego przewoźnika.

Przewóz narażony na różnego rodzaju zagrożenia

Realizowane współcześnie dostawy wiążą się z różnego rodzaju ryzykiem w transporcie. Powodem jest zazwyczaj bardzo długa trasa, którą pokonuje towar – od producenta, przez pośredników do nabywcy. Wówczas istnieje zagrożenie, że przesyłka ulegnie uszkodzeniu. Warto zaznaczyć, że ryzyko transportowe dotyczy kierowcy, pasażerów, towarów, informacji przesyłanych drogą elektroniczną oraz środka transportu. Każdy z tych obiektów może być przedmiotem ubezpieczenia transportowego.

Faktem, który dodatkowo sprzyja wzrostowi ryzyka wystąpienia pewnych zagrożeń w przypadku transportu drogowego, jest to, że stanowi on w Polsce najczęściej wybieraną gałąź przemieszczania towarów. Według raportu GUS, jego udział w przewozach ładunków wyniósł w roku 2014, biorąc pod uwagę przetransportowane tony, 84,1%. Co więcej, pod koniec 2014 roku zarejestrowanych było niemal 2,9 mln samochodów ciężarowych. Aktualizacja: w roku 2020 było zarejestrowanych niemal 3,3 mln samochodów ciężarowych `

Nic zatem dziwnego, że na największe szkody narażone są właśnie przesyłki przewożone transportem drogowym.

Przyczyny powstawania szkód i strat

Ważne jest rozpoznanie źródła ryzyka, co umożliwi oddziaływanie na jego przyczyny oraz skutki. Dzięki temu uda się utrzymać ciągłość oraz terminowość procesu transportowego. Szybka identyfikacja źródła szkody ułatwi podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych oraz działań, które zmniejszą skutki ryzyka.

Wypadki drogowe

Przyczynami szkód i strat mogą być zarówno zdarzenia nielosowe, w których należy dopatrywać się celowego działania człowieka, jak również sytuacje losowe, których nie da się przewidzieć. Eksperci czasopisma „Logistyka” wskazują na kilka, podstawowych zagrożeń oraz przyczyn ich powstawania. Pierwszym najczęściej występującym źródłem szkód transportowych są wypadki drogowe. W większości przypadków wynikają one z:

• niedostosowania się do przepisów prawa drogowego,
• zaśnięcia kierowcy podczas jazdy,
• awarii pojazdu,
• również z powodu przewinienia innych uczestników ruchu.

Zły stan techniczny pojazdu

Kolejną przyczyną szkód w transporcie jest zły stan techniczny pojazdu przewożącego ładunek. Awarie mogą być rezultatem nieodpowiedzialności kierowcy, który nie sprawdził samochodu przed wyjazdem w trasę, ale także przyczyn od niego niezależnych. Najczęściej spotkać się można z sytuacją, w której to nie zweryfikowano stanu chłodni czy też izoterm, czego skutkiem jest zamoczenie lub zepsucie transportowanego towaru. Tego typu niedociągnięcie ze strony kierowcy może oznaczać, iż w razie awarii strat nie pokryje ubezpieczenie OC przewoźnika.

Inny rodzaj szkód to nieprawidłowości w przewozie ładunku, w tym niewłaściwa obsługą sprzętu – między innymi mowa o nieprawidłowym ustawieniu temperatury lub jej niekontrolowaniu w czasie transportu, czy też niedostosowaniu się do wytycznych przewozu.

Szkody spowodowane działalnością przestępczą

Straty powoduje również działalność przestępcza – kierowcy najczęściej padają ofiarami kradzieży przewożonych ładunków, często związanych także z kradzieżą naczep. Praktyka pokazuje, że na przestrzeni lat w zasadzie nie zmieniły się formy dokonywania tego typu przestępstw. Inne są jednak metody – przestępcy najczęściej wykorzystują naiwność kierowców lub sytuacje, w których ładunek zostawia się bez właściwej opieki, na przykład podczas postoju pojazdu. Poza kradzieżami, często spotykanym przejawem działalności przestępczej są również oszustwa i wyłudzenia towarów.

W jaki sposób ograniczyć ryzyko i ewentualne szkody?

Istnieje wiele czynników, dzięki którym można zwiększyć bezpieczeństwo transportu, a co za tym idzie zmniejszyć ryzyko wystąpienia szkód. Przede wszystkim wiele zależy od profesjonalizmu kierowcy, któremu powierzono ładunek. Chodzi głównie o przestrzeganie regulacji prawnych dotyczących stanu technicznego pojazdu oraz częstotliwości i długości przerw w prowadzeniu pojazdu. Ważne jest również stosowanie się do przepisów ruchu drogowego oraz wysoka kultura jazdy. Doświadczone i rzetelne firmy transportowe bardzo dokładnie weryfikują te aspekty, co skutecznie zmniejsza niebezpieczeństwo uszkodzenia ładunku ze strony kierowcy.

Odpowiedzialność za wystąpienie ewentualnych strat czy szkód w transporcie, nie leży jedynie po stronie kierowcy i przewoźnika. Aby w jak największym stopniu zapewnić bezpieczeństwo przejazdu, należy pamiętać o odpowiedniej dokumentacji ze strony nadawcy przesyłki, dokładnie opisującej warunki transportowania ładunku. Po stronie nadawcy leży także weryfikacja, czy przedsiębiorstwo, której chce powierzyć zlecenie, jest firmą rzetelną i sprawdzoną.

Nie wszystkie szkody jednak wynikają ze zdarzeń nielosowych – każdy ładunek może ulec uszkodzeniu zniszczeniu. W związku z tym warto podjąć działania, które ograniczą straty w przypadku wystąpienia niepożądanej sytuacji. Z jednej strony chodzi tu oczywiście o ubezpieczenia, które stanowią najbardziej efektywne i tym samym najczęściej stosowane narzędzie minimalizacji ryzyka w transporcie drogowym. Z drugiej strony, warto przewidywać potencjalne zagrożenie i minimalizować ich skutki. Pisaliśmy o tym juz na naszym blogu w artykule na temat zarządzania ryzykiem w transporcie