W przypadku Prawa przewozowego podstawowe założenia i możliwości zastosowania prawa zastawu na przesyłce określa art. 57, zgodnie z którym przewoźnik ma prawo dokonania zastawu na przesyłce, jeżeli posiada uzasadnione obawy dotyczące niedopełnienia przez odbiorcę formalności wynikających z umowy przewozu, w szczególności zaś zapłaty środków finansowych za wykonaną usługę. Nie dotyczy to jednak organów władzy i administracji państwowej oraz przedstawicieli organu sprawiedliwości i ścigania. Prawo przewiduje możliwość zastawu obejmującą roszczenia z tytułu konkretnej umowy przewozu. Oznacza to zatem, że nawet jeśli zleceniodawca zalega u przewoźnika z płatnościami obejmującymi inne, wcześniejsze umowy, ten może zatrzymać dany towar w celu odzyskania należności jedynie za aktualnie świadczoną usługę.
Prawo zastawu nie musi zostać szczegółowo określone w umowie przewozu, przysługuje przewoźnikowi na mocy samego prawa. Przyjmuje się, że może on korzystać z niego od momentu umieszczenia towaru na pojeździe do chwili, gdy straci możliwość dysponowania nim, oraz wtedy, gdy ładunek przekazany zostanie innemu podwykonawcy lub osobie trzeciej na przechowanie. Prawo zastawu na przesyłce nie daje jednak przewoźnikowi możliwości swobodnego dysponowania posiadanym ładunkiem i jego sprzedaży. Aby korzystanie z przysługującego prawa nabrało mocy w świetle obowiązujących przepisów, firma transportowa obowiązana jest wystąpić na drogę sądową przeciwko nieuczciwemu zleceniodawcy. Jeżeli właścicielem zatrzymanego towaru nie jest dłużnik, należy także przeciwko niemu wszcząć postępowanie sądowe w celu jak najszybszego wyjaśnienia sprawy. Jeżeli sąd wyda wyrok orzekający na korzyść przedsiębiorstwa transportowego, a postanowienie opatrzone zostanie klauzulą wykonalności, wówczas możliwe staje się rozpoczęcie windykacji komorniczej, która pozwoli odzyskać należne środki finansowe.
Przysługujące przewoźnikowi prawo zastawu towaru nie obowiązuje w przypadku zawarcia adnotacji w umowie podpisanej przed rozpoczęciem świadczenia usług, dotyczącej długiego terminu zapłaty za przewóz. Zastawienie ładunku może być wykonane dopiero po przekroczeniu wyznaczonej w kontrakcie daty. W przeciwnym razie przewoźnik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnoprawnej za bezprawne przywłaszczenie lub kradzież towaru należącego do klienta.
Przytoczona ustawa ma co do zasady zastosowanie w przewozach krajowych, istnieją jednak wyjątki, kiedy to obowiązuje również w transporcie międzynarodowym – głównie w przypadku, kiedy rozpatrywana kwestia nie została do tej pory uregulowana przepisami prawa międzynarodowego.
Zasady postępowania w przypadku przewozów transgranicznych określa z kolei konwencja CMR, a dokładniej art. 13, zgodnie z którym przewoźnik może odmówić wydania towaru przed otrzymaniem zapłaty. Konwencja CMR nie uprawnia przewoźnika do wykorzystania prawa zastawu, jakie w świetle przepisów krajowych daje firmom transportowym prawo przewozowe. Pozwala ono przedsiębiorstwom usługowym na przekazanie towaru innemu podwykonawcy lub przeznaczenie go do przechowania w czasie, w którym sprawa zostanie rozpatrzona przez sąd.
Tym, co łączy Prawo przewozowe i konwencję CMR jest brak uprawnień dających przewoźnikom możliwość zastawu w celu odzyskania zaległych należności związanych z zawieranymi wcześniej umowami przewozu. Przewoźnik może ubiegać się o zwrot kosztów wyszczególnionych w liście przewozowym CMR dotyczącego danej transakcji, a jeżeli nie zostaną one pokryte, ma prawo wydać decyzję o zatrzymaniu towaru, jednak każdorazowo powinna być ona umotywowana pisemnym oświadczeniem, w którym określone zostają konkretne powody działania.
Zastaw na przesyłce to dla firm działających w branży TSL to nic innego jak rodzaj zabezpieczenia finansowego – brak terminowych spłat należności narusza łańcuch dostawy oraz wpływa na jakość świadczonych usług. Prawo przewozowe i konwencja CMR chronią interesy przedsiębiorstw transportowych, przyczyniając się do optymalizacji procesu dostaw poprzez określenie praw, jakie przysługują przewoźnikom i kontrahentom oraz obowiązków, które muszą wypełnić, by transport przebiegł sprawnie i bez komplikacji dla każdej ze stron.
0 komentarzy