eCMR, czyli Elektroniczny List Przewozowy

Co to jest Elektroniczny List Przewozowy – eCMR?  

Aby zrozumieć, czym jest eCMR, najpierw poznaj definicję tradycyjnego listu przewozowego. List przewozowy to dokument, który potwierdza zawarcie umowy między nadawcą a przewoźnikiem. Kwestie związane z tym dokumentem reguluje Prawo przewozowe oraz Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów  (CMR). Konwencja ta stanowi jedną z głównych regulacji prawnych w transporcie. Dotyczy przewozów zarobkowych, gdy miejsce nadania i dostawy towaru znajdują się w różnych krajach. Zgodnie z jej zapisami, przewoźnik odpowiada za działania pracowników tak samo, jak za swoje własne.

W pierwotnej wersji Prawa przewozowego nadawca miał obowiązek wystawienia listu przewozowego. Obecne przepisy Konwencji CMR nie wymagają tego dokumentu do zawarcia umowy. Mimo to zalecamy jego sporządzenie, ponieważ pełni on wiele kluczowych funkcji.

Wraz z cyfryzacją branży TSL (Transport, Spedycja, Logistyka) papierowy list przewozowy ustępuje miejsca jego elektronicznej wersji – eCMR. Elektroniczny List Przewozowy zapewnia dostęp do danych w czasie rzeczywistym. Ułatwia wymianę dokumentów międzynarodowych i pozwala na szybkie zatwierdzanie operacji dzięki podpisowi elektronicznemu. W 2026 roku eCMR stanie się obowiązkowy w Unii Europejskiej. Obecnie trwa faza implementacji.

Jakie funkcje pełni list przewozowy?

List przewozowy pełni kilka kluczowych funkcji w transporcie:

• Funkcja dowodowa: List przewozowy potwierdza zawarcie umowy przewozu. Nie oznacza to jednak, iż brak, nieprawidłowości w brzmieniu lub zagubienie listu wiąże się z utratą ważności takiej umowy.  List przewozowy jest jedynie elementem jej realizacji, a nie warunkiem koniecznym do jej zaistnienia. W sytuacji braku przeciwnego dowodu, list przewozowy uznaje się za dowód zawarcia umowy, przyjętych w niej warunków oraz przyjęcia przesyłki przez przewoźnika.
  
• Funkcja legitymacyjna: Nadawca lub odbiorca, mając pierwszy egzemplarz listu, może dochodzić roszczeń i zarządzać przesyłką. Obejmuje to wstrzymanie transportu, zmianę miejsca dostawy lub odbiorcy. Gdy odbiorca otrzyma drugi egzemplarz, nadawca traci te prawa.
  
• Funkcja informacyjna: List przewozowy pozwala odbiorcy sprawdzić, czy przewoźnik zrealizował umowę zgodnie z ustaleniami.
  
• Funkcja instrukcyjna: Gdy pojawią się problemy z transportem, przewoźnik działa według wskazówek z listu przewozowego.

Obowiązek eCMR w Polsce: od kiedy i kogo dotyczy?

W 21 sierpnia 2024 roku Polska rozpoczęła implementację platformy eFTI, która pełni rolę certyfikowanego systemu do przechowywania i wymiany informacji o transporcie towarowym. Wprowadzenie platform eFTI jest częścią regulacji unijnych mających na celu cyfryzację transportu i logistyki, w tym przepisów dotyczących eCMR. Pełne wdrożenie platformy planowane jest na grudzień 2026 roku, co oznacza opóźnienie o rok w stosunku do pierwotnych założeń. Do tego czasu wszystkie organy kontrolne w krajach Unii Europejskiej będą musiały akceptować cyfrowe wersje dokumentów przewozowych oraz odbierać elektroniczne informacje o transportach.

Obowiązek stosowania eCMR dotyczy głównie przewozów międzynarodowych. Firmy zajmujące się transportem krajowym i przewozami na krótkie odległości mogą zostać zwolnione z tej regulacji.

Do tej pory prawie 40 państw, w tym Polska, podpisało protokół dodatkowy do Konwencji CMR.

Jakie korzyści wynikają z eCMR?

eCMR to rozwiązanie, które przede wszystkim upraszcza procesy administracyjne. Możesz wystawić i przesłać Elektroniczny List Przewozowy w ciągu kilku minut. Automatyczne uzupełnianie danych minimalizuje błędy oraz przyspiesza procesy związane z dokumentacją. Do głównych korzyści Elektronicznego Listu Przewozowego należą:

• Poprawa bezpieczeństwa. Dane są zabezpieczone i przechowywane w sposób chroniony. Tylko osoby upoważnione mają do nich łatwy dostęp.
• Zminimalizowanie ryzyka błędów. Cyfryzacja dokumentów ogranicza możliwość zagubienia i przyspiesza reakcje podczas kontroli przez organy nadzoru.
• Ułatwienie płynności finansowej. Faktury możesz wystawiać bezpośrednio po dostarczeniu towaru, co skraca czas oczekiwania na płatności.
• Zrównoważony rozwój. Wdrożenie eCMR ogranicza zużycie papieru i zmniejsza emisję CO2. Eliminacja papierowych dokumentów przyczynia się do ochrony środowiska.

Różnice między eCMR a tradycyjnym listem przewozowym

Kto wystawia list CMR i co powinien zawierać?

Prawo transportowe nie przewiduje, kto powinien wystawiać list CMR. Zazwyczaj tę czynność wykonuje nadawca. W praktyce często treść dokumentu ustala zlecający przesyłkę razem z przewoźnikiem. Warto pamiętać, że według artykułu 7 Konwencji CMR, nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie przewoźnik może ponieść w wyniku nieścisłości lub niedostatecznych informacji zawartych w liście przewozowym.

List przewozowy powinien zawierać następujące informacje:

• Miejsce i data wystawienia
• Nazwa lub nazwisko oraz adres przewoźnika
• Nazwa lub nazwisko oraz adres nadawcy
• Nazwa lub nazwisko oraz adres odbiorcy
• Data i miejsce przyjęcia ładunku do przewozu oraz planowane miejsce wydania towarów
• Rodzaj towarów oraz sposób ich pakowania, a w przypadku towarów niebezpiecznych, ogólnie znane określenie
• Liczba sztuk towaru, ich ceny i numery
• Ustalona data realizacji przewozu
• Waga towarów brutto lub inna określona ilość
• Koszt przewozu (zaliczamy do tego przewoźne, opłaty celne i dodatkowe)
• Instrukcje pozwalające na realizację formalności, w tym celnych
• Oświadczenie, że przewóz podlega konwencji CMR

Dodatkowe informacje, które mogą znaleźć się na liście przewozowym:

• Zakaz przeładunku towarów
• Kwota pobrania podczas wydawania towarów
• Koszty poniesione przez nadawcę
• Zadeklarowana wartość towarów
• Wykaz dokumentów otrzymanych przez przewoźnika
• Instrukcja nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki

Zgodnie z konwencją CMR, dokument przewozowy powinien być wystawiany w trzech egzemplarzach. W praktyce jednak dokument ten wydawany jest w czterech różnych kolorach, zgodnie z wzorcem opracowanym przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego.

kolor niebieski – oryginał – towarzyszy przesyłce, przewoźnik ma obowiązek przekazać go odbiorcy,

kolor czerwony – wtórnik – przeznaczony dla nadawcy przesyłki,

kolor zielony – ceduła – przeznaczony dla przewoźnika, służy potwierdzeniu odbioru przesyłki,

kolor czarny – grzbiet – przeznaczony do celów administracyjnych.

Bez względu na to, czy korzystasz z papierowej, czy elektronicznej wersji dokumentu, pamiętaj o dokładnym wprowadzeniu danych oraz ważnych podpisach. Zwróć uwagę, że elektroniczny list przewozowy wymaga wiarygodnego podpisu elektronicznego. Certyfikowana platforma eFTI ułatwi Ci pracę, umożliwiając szybkie aktualizowanie potrzebnych danych. List eCMR możesz wystawić na wielu dostępnych platformach online.

Z jakich technologii korzysta eCMR?

Kluczowe są systemy API, które umożliwiają integrację z innymi platformami. API automatyzuje przesyłanie informacji, redukując błędy i zwiększając efektywność operacyjną. Dodatkowo, w niektórych przypadkach stosuje się technologię blockchain. Blockchain gwarantuje transparentność i niezmienność zapisów. Takie rozwiązanie zmniejsza ryzyko fałszowania dokumentów. Blockchain to technologia, która przechowuje dane w wielu miejscach jednocześnie, dzięki czemu wszyscy uczestnicy procesu mogą widzieć te same informacje i mają pewność, że są one wiarygodne.

Ważnym elementem eCMR są protokoły bezpieczeństwa, takie jak szyfrowanie danych, które chronią informacje o przesyłkach przed nieautoryzowanym dostępem. Szyfrowanie gwarantuje poufność danych zarówno podczas ich przesyłania, jak i przechowywania. Podpis elektroniczny, używany w eCMR, zapewnia legalność i integralność dokumentów, eliminując konieczność ich fizycznego podpisywania. Dzięki temu proces podpisywania dokumentów jest szybsze, bezpieczniejsze i przede wszystkim wygodne.

List przewozowy – fakty i mity

• List CMR to nie jest umowa przewozu. Jeśli treść listu różni się od uzgodnionej umowy, umowa ma pierwszeństwo.
• Przewoźnik musi zgłosić stan przesyłki. W przewozach krajowych, gdy stan przesyłki odbiega od uzgodnionego pod względem ilościowym lub jakościowym, przewoźnik powinien to zgłosić. Może użyć innej formy, co będzie zgodne z przepisami. W przewozach międzynarodowych uwagi na etapie załadunku muszą być zawarte w liście przewozowym.
• Dokument CMR nie jest niezbędny do zadeklarowania wartości przesyłki. Należy pamiętać, że każda deklaracja wartości musi być wcześniej uzgodniona z przewoźnikiem.
• Brak listu przewozowego nie uniemożliwia rozporządzania przesyłką. Regulacje prawne mówią, że brak wystawienia listu przewozowego nie wyklucza rozporządzania przesyłką w trakcie przewozu.

Elektroniczny List Przewozowy – FAQ

Podsumowując, list przewozowy, w tym jego elektroniczna wersja eCMR, odgrywa kluczową rolę w procesie transportowym. Pełni funkcję potwierdzenia zawarcia umowy między nadawcą a przewoźnikiem oraz stanowi istotne narzędzie, które chroni interesy obu stron. eCMR przyspiesza i upraszcza procesy administracyjne, zwiększa bezpieczeństwo danych oraz umożliwia efektywną wymianę informacji. Firmy, które pragną pozostać konkurencyjne na rynku, powinny dostosować się do cyfryzacji. Wdrożenie eCMR przyczyni się do poprawy efektywności i transparentności w logistyce. Już wkrótce, zgodnie z nowymi regulacjami, elektroniczny obieg dokumentów stanie się standardem w całej Unii Europejskiej.