Czas pracy kierowcy

Co obejmuje czas pracy kierowcy?

Czas pracy kierowcy obejmuje nie tylko samo prowadzenie pojazdu, ale również:

• Czynności dotyczące spedycji;
• Obsługę pojazdu oraz naczep;
• Dopełnienie niezbędnych formalności;
• Załadowywanie, rozładowywanie i pełnienie nadzoru nad załadunkiem i wyładunkiem, który przeprowadzają osoby trzecie;
• Zabezpieczanie towaru;
• Wsparcie i kontrolę nad osobami, które wsiadają i wysiadają.

WW czas pracy kierowcy zawodowego wlicza się także czas, gdy pracownik pozostaje w gotowości na stanowisku pracy. Zalicza się do tego czekanie na wyładunek i załadunek.

Dobowy czas pracy zawodowego kierowcy

Dobowy czas pracy kierowcy może wynosić maksymalnie 15 godzin. Z kolei dzienny limit czasu jazdy wynosi 9 godzin, jednakże dwa razy w tygodniu kierowca może jeździć przez 10 godzin.

Jak długo można prowadzić pojazd w dłuższym okresie czasu?

Tygodnia pracy nie liczy się w dowolny sposób – zaczyna się o północy w poniedziałek i kończy o północy w niedzielę. W tym czasie kierowca może poświęcić na jazdę nie więcej niż 56 godzin. W trakcie planowania trasy trzeba wziąć pod uwagę, że między zmianami kierowca musi zaplanować określony czas na odpoczynek.

Mimo, że w tygodniu limit czasu jazdy to 56 godzin, to w dwóch następujących po sobie tygodniach kierowca może jeździć najwięcej przez 90 godzin. Oznacza to, że jeśli w pierwszym tygodniu kierowca poświęcił na jazdę 56 godzin, to w drugim może jeździć tylko 34 godziny.

Z kolei w przypadku, gdy w pierwszym tygodniu kierowca jeździ przez 45 godzin, w następnym poświęci na jazdę także 45 godzin, to w trzecim tygodniu maksymalny czas jazdy to również 45 godzin.

A co z pracą w załodze?

O pracy w załodze mówimy, gdy w pojeździe znajduje się dwóch kierowców w celu prowadzenia tego samego pojazdu. W trakcie pierwszej godziny pracy w załodze, obecność drugiego kierowcy jest nieobowiązkowa.

W tym przypadku czas jazdy liczony jest dla załogi, jak również dla poszczególnego kierowcy. Zmiana robocza załogi w podwójnej obsadzie trwa maksymalnie 30 godzin. Podczas tej zmiany, każdy z kierowców może prowadzić pojazd 9 godzin (2 razy w tygodniu do 10 godzin) i poświęcić co najmniej 9 godzin na odpoczynek.

Jakie przerwy na odpoczynek przysługują kierowcy?

Przerwy podczas pracy

Poza czasem na odpoczynek kierowcy przysługują także przerwy. Według prawa pracownik powinien przeznaczyć minimum 45 minut na odpoczynek na każde 4,5 godziny pracy.

Niekoniecznie musi to być jedna przerwa po 4,5 godzinach, która trwa 45 minut. Kierowca ma możliwość zrobienia sobie 15-minutowej, a później 30-minutowej przerwy. Nie ma określonego minimalnego czasu pracy, po którym następuje pierwsza przerwa.

Ustawa o czasie pracy kierowcy mówi o tym, że obowiązkowo należy zrobić sobie przerwę po 6 godzinach pracy – 30 lub 45-minutową w zależności od czasu pracy w czasie danej doby. W sytuacji kiedy kierowca wykorzystał przerwę po 4,5 godzinach pracy, nie przysługuje mu przerwa po 6 godzinach. 

Dobowy odpoczynek

Podczas odpoczynku po pracy kierowca nie może realizować żadnych czynności związanych z pracą, również takich jak odbieranie służbowych telefonów. Czas ten musi zostać przez niego wykorzystany na regeneracje, a wykrycie przez służby, że jest inaczej będzie się wiązało z wysoką karą pieniężną. Często różnice zdań powoduje obowiązek przestrzegania poleceń niektórych służb (przykładowo okazanie Inspekcji Transportu Drogowego właściwych dokumentów) podczas odpoczynku. W polskim prawie przepisy nie zabraniają ITD kontrolowania kierowców zawodów w czasie przerw albo odpoczynku.

Odpoczynek dobowy występuje w wariancie regularnym oraz skróconym. Po skończonym dniu pracy kierowca powinien odpoczywać przez minimum 11 godzin. Maksymalnie 3 razy w czasie 2 tygodni odpoczynek można skrócić do minimum 9 godzin.

Regularny odpoczynek można podzielić na dwie części. Pierwsza z może trwać co najmniej 3 godziny, natomiast druga 9 godzin.

Tygodniowy odpoczynek

Tygodniowy odpoczynek także występuje w dwóch wariantach. Odpoczynek regularny wynosi minimum 45 godzin, natomiast odpoczynek skrócony przynajmniej 24 godziny. Z odpoczynku tygodniowego, który trwa 45 godzin skorzystać może kierowca po 6 cyklach pracy. Na każde dwa tygodnie aktywności kierowcy należą się przynajmniej 2 odpoczynki tygodniowe albo 1 regularny oraz 1 skrócony.

Odpoczynek tygodniowy może rozpoczynać się od odpoczynku dobowego. Na przykład kierowca, który zamierza przystąpić do skróconego odpoczynku tygodniowego, korzysta najpierw z 11-godzinnego odpoczynku dobowego, a następnie wydłuża go o 13 godzin. W ten sposób odbiera razem 24 godziny skróconego odpoczynku tygodniowego. W sytuacji spędzania tygodniowego odpoczynku w pojeździe, kierowca może wykorzystać wyłącznie odpoczynek skrócony.

Dodatkowe obowiązki kierowcy pojazdu ciężarowego

Dostaliśmy od naszego czytelnika pytanie w komentarzu i postanowiliśmy nieco rozwinąć temat:

(…) jak wygląda sytuacja w momencie kiedy oprócz jazdy w tygodniu, tata wykonuje dla tej samej firmy jakieś czynności dodatkowe ? W sensie jakieś spawania etc. (…) np. tata przyjechał do domu po trasie w piątek. W sobotę jedzie do firmy coś tam porobić, bo go proszą…. Jest to w porządku?

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik jest zobowiązany do sumiennego i starannego wykonywania pracy oraz do stosowania się do poleceń pracodawcy dotyczących pracy, o ile nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę (Art. 100). Wśród obowiązków pracownika znajduje się przestrzeganie czasu pracy, regulaminu pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (Art. 210). Jest to szczególnie ważne, jeśli praca stwarza bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika lub innych osób.

Jeśli pracownik zdaje sobie sprawę, że jego stan fizyczny lub psychiczny (np. zmęczenie po ciężkiej trasie) może stwarzać zagrożenie podczas wykonywania dodatkowych zadań, powinien powiadomić o tym pracodawcę. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyżego, powstrzymywanie się od wykonywania niebezpiecznej pracy może stanowić obowiązek pracownika w trosce o dobro pracodawcy.

Co więcej, kierowcy ciężarówek są wymienieni w rozporządzeniu dotyczącym prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Oznacza to, że jeśli stan psychofizyczny kierowcy nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy, ma on prawo powstrzymać się od jej świadczenia.

Podsumowując, jeśli kierowca po powrocie z trasy czuje się zbyt zmęczony lub uważa, że dodatkowe czynności w weekend mogą stwarzać zagrożenie dla jego zdrowia lub innych, powinien powstrzymać się od wykonywania tych czynności i poinformować o tym pracodawcę. Ważne jest również, aby pracodawca zapewnił pracownikowi odpowiednie warunki do wypoczynku między kolejnymi zmianami pracy.