Transport chłodniczy to niezwykle istotny rodzaj transportu. Wykonuje się go zarówno na terenie kraju, jak i w ruchu międzynarodowym. Organizacja przewozów pojazdami chłodniczymi wymaga odpowiedniej wiedzy ze strony spedycji. Woz-Trans posiada szerokie kompetencje w tym zakresie, dlatego też mogą nam Państwo zlecić tego typu działania.
Czym jest transport chłodniczy?
Wszystkie towary w transporcie chłodniczym muszą być przewożone w odpowiednio niskiej temperaturze. Dotyczy to głównie produktów spożywczych, takich jak mrożonki, nabiał, mięso, owoce i warzywa czy produkty garmażeryjne. Transport chłodniczy służy również do przewożenia leków oraz produktów z branży chemicznej, czy kosmetycznej.
Według danych GUS, w 2015 roku zarejestrowanych w Polsce było ponad 83 tys. pojazdów przystosowanych do transportu chłodniczego. W 2017 roku liczba ta wzrosła już do 89 tys, a w 2019 było to już ponad 94 tys. pojazdów izotermicznych – ich liczba, w ślad za zapotrzebowaniem, cały czas rośnie. Najnowsze dane z GUS za rok 2020 mówią o ponad 96 tysiacach samochodów chłodni/lodowni. Tego typu przewozy, ze względu na swoją specyfikę, w znacznym stopniu różnią się od standardowych, a ich organizacja jest bardziej skomplikowana pod względem logistycznym.
Czym wyróżnia się transport chłodniczy?
Jak już wspomnieliśmy, ten rodzaj transportu wymaga szerokiej wiedzy i przestrzegania wielu wymagań. Wszystko uzależnione jest od rodzaju przewożonego towaru. Obecnie rola transportu chłodniczego jest ogromna. Większość produktów żywnościowych czy też leków musi być przewożona w odpowiednich warunkach termicznych. Dlatego też, tak ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków, które wymagane są przy konkretnych produktach.
Gdzie wykorzystywany jest transport chłodniczy?
Istnieje wiele towarów, które od momentu wyprodukowania, aż do trafienia w ręce konsumenta, muszą być przechowywane w możliwie niezmiennej, niskiej temperaturze. Dla przykładu, tego typu przewozu wymagają niektóre leki i produkty farmaceutyczne, a także świeże kwiaty, których zamrożenie na czas przewozu zapobiega powstawaniu niechcianych liści i pędów.
Chłodnie zdecydowanie najważniejszą rolę odgrywają w transporcie żywności, a szczególnie produktów świeżych. Maksymalne temperatury dla danych rodzajów produktów spożywczych zostały określone w międzynarodowej umowie ATP, podpisanej przez Polskę w 1984 roku. Dla przykładu, zgodnie z jej regulacjami, do przewozu drobiu należy zapewnić temperaturę nieprzekraczającą +4℃, masła do +6℃, a ryb (umieszczonych w lodzie) do +2℃. Możliwość utrzymania niezmiennej, odpowiednio niskiej temperatury, pozwala przewozić je bez szkody dla jakości i zdrowia konsumentów.
Jakie towary przewozi się w kontrolowanej temperaturze?
Najpowszechniejszym towarem przewożonym w naczepach chłodniczych jest żywność, a dokładniej szybko psujące się artykuły żywnościowe. Mamy tu na myśli zarówno mięso surowe czy mrożone, jak i owoce, warzywa czy lody. Charakterystyczne dla tych produktów jest to, iż muszą one zostać dostarczone w możliwie najkrótszym czasie np. do 48 h. lub muszą być odpowiednio schłodzone, zamrożone lub podgrzane. W przypadku przewozów międzynarodowych, podstawowym aktem prawnym regulującym przewozy żywnościowe jest Konwencja ATP.
Ciekawostka: Trudnym do przewozu towarem żywnościowym jest czekolada. Płynna czekolada przewożona w cysternach spożywczych musi mieć zapewnioną odpowiednią temperaturę (najczęściej około 40 st.C). W przypadku zbyt niskiej temperatury, czekolada może zastygnąć i będzie niezwykle trudno dokonać jej rozładunku.
Przykłady towarów wymagających transportu chłodniczego:
- Żywność pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego;
- Produkty cukiernicze;
- Półprodukty farmaceutyczne;
- Wyroby i półprodukty mięsne;
- Środki rolnicze;
- Rośliny i grzyby;
- Kosmetyki;
- Ładunki niebezpieczne;
- Kwiaty cięte;
- Leki;
- Napoje.
Co jest istotne podczas realizacji tego typu zleceń? Oczywiście temperatura, ale także odpowiednia wilgotność powietrza. Należy pamiętać, że nie wolno przewozić produktów, które mogą wchodzić ze sobą w szkodliwą reakcję.
Transport kriogeniczny
Transport kriogeniczny to przewożenie towarów w suchym, bakteriostatycznym lodzie. Z takich usług korzystają przede wszystkim placówki medyczne, firmy farmaceutyczne, uniwersytety oraz szpitale. W jakich sytuacjach stosuje się transport chłodniczy z użyciem suchego lodu? Głównie do przewozu delikatnych oraz kluczowych produktów, takich jak:
- Krew;
- Materiał biologiczny;
- Sprzęt medyczny;
- Narzędzia chirurgiczne;
- Organy;
- Leki.
Jakie pojazdy mogą być wykorzystane w transporcie chłodniczym?
Jak już wspomnieliśmy, organizacja przewozu chłodniczego wymaga także doboru odpowiedniego rodzaju naczepy. Spedytorzy pracujący w Woz-Trans pomogą Państwu wybrać środek transportu idealnie przeznaczony do przewozu towaru chłodniczego. Obecnie przewozy w kontrolowanej temperaturze dokonywane są najczęściej za pomocą pojazdów typu:
Chłodnia – posiadają one agregat chłodniczy zapewniający odpowiednią temperaturę w skrzyni ładunkowej (zazwyczaj poniżej 0 st. C);. Idealnie sprawdzają się do przewozu towarów zamrożonych na dłuższych dystansach. Można podzielić je na trzy rodzaje:
- Doppelstock – posiada podwójny poziom ładowania, dzięki ruchomej podłodze;
- Chłodnia z grodzią – dzięki temu można na jednej naczepie uzyskać różne wymagania pod kątem temperatury czy wilgotności;
- Chłodnia hakowa – dzięki zamontowanym wewnątrz hakom, można w niej przewozić np. tusze wieprzowe.
Izoterma– czyli pojazdami, które mają izolowaną skrzynię ładunkową, np. styropianem. Izotermy świetnie sprawdzają się na krótkich i średnich dystansach, szczególnie gdy przewożone produkty wymagają dobrego zabezpieczenia przed zmianami warunków atmosferycznych, przed kurzem i pyłem.
Lodownia – czyli pojazdami, w których artykuły schładzane są za pomocą suchego lodu.
Ogrzewanymi środkami transportu – czyli takimi, w których można nagrzać wewnątrz np. cysterna spożywcza.
Jak przebiega transport chłodniczy?
Do realizacji transportu chłodniczego używa się specjalnych pojazdów, czyli chłodni. Rodzajów chłodni jest kilka. Jednym z nich jest dopplestock, który pozwala umieścić towar na dwóch poziomach, dzięki regulowanej podłodze. Innym typem chłodni jest chłodnia z grodzią. Ten rodzaj pojazdu umożliwia odseparowanie dwóch części chłodniczej komory. W trakcie przewożenia w każdej z komór można ustawić inną temperaturę, co pozwala transportować produkty o różnych wymogach. Jeszcze innym rodzajem chłodni są izotermy, które nie są wyposażone w urządzenia chłodnicze. Posiadają za to specjalnie dostosowane materiały izolacyjne, umożliwiające podtrzymywanie niskich temperatur. Transport chłodniczy sprawia, że możliwy jest przewóz niebezpiecznych oraz delikatnych towarów bez zagrożenia ich uszkodzeniem bądź utratą. Zazwyczaj pojazdy chłodnicze przewożą towary w temperaturach od 25 do -25 stopni Celsjusza.
Jakie dokumenty są niezbędne podczas wykonywania transportu chłodniczego?
Świadectwo ATP
Pojazdy chłodnicze poddawane są co 3 lata kontroli uproszczonej, a co 6 lat kontroli pełnej w zakresie utrzymania stabilności temperaturowej. Jeżeli pojazd spełnia wszystkie wymogi, otrzymuje tzw. świadectwo ATP. Na jego mocy można przewozić artykuły szybko psujące się. Pojazd posiadający ww. świadectwo, powinien mieć zamocowaną metalową tabliczkę znamionową oraz certyfikat w formie papierowej.
Wymagania wobec kierowcy
Również wobec kierowcy wykonującego przewóz pojazdem chłodniczym ustalone są dodatkowe wymagania. Przede wszystkim kierowca powinien mieć wykonane badania lekarskie i laboratoryjne w stacji sanitarno – epidemiologicznej. Potrzebne jest również orzeczenie lekarza, stwierdzające brak przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy, w której istnieje ryzyko zakażenia innych osób.
Cechy charakterystyczne transportu chłodniczego
Transport chłodniczy różni się od standardowego pod kilkoma względami. Przede wszystkim wykorzystuje się do niego pojazdy wyposażone w odpowiednio dobrane agregaty chłodnicze, które umożliwiają przewóz towarów w kontrolowanej, temperaturze. Wśród tego typu pojazdów wyróżnić można chłodnie paletowe, służące do przechowywania towarów na paletach oraz hakowe, przewożące mięso w pozycji wiszącej. W przypadku krótkich dystansów sprawdzą się izotermy, które nie posiadają agregatu chłodniczego, a stałą temperaturę wewnątrz naczepy utrzymują dzięki szczelności pojazdu. Innym wyróżnikiem pojazdów przystosowanych do transportu chłodniczego jest zamontowane w nim specjalistyczne urządzenie – termograf – nieustannie monitorujące poziom temperatury.
Transport chłodniczy w dużej mierze polega na przewozie towarów o krótkiej dacie przydatności, dlatego też kierowcy takich pojazdów wyłączeni są spod szeregu ograniczeń ruchu (na przykład podczas świąt lub weekendów).
Znaczenie transportu chłodniczego
Prawidłowo przeprowadzony transport chłodniczy ma bardzo duże znaczenie. Jest istotny dla producentów oraz konsumentów. Właściwa realizacja transportu odpowiada za stan towarów w sklepach. Nawet niewielka nieprawidłowość w trakcie transportu może wpłynąć niekorzystnie na jakość produktów, co może być przyczyną negatywnych konsekwencji zdrowotnych dla kupujących. Artykuły spożywcze transportowane w nieodpowiednich warunkach, zwyczajnie się psują i nie nadają do konsumpcji.
Większość firm, które specjalizują się w transporcie chłodniczym, posiada pakiety ubezpieczeniowe, zabezpieczające przewożony towar. Żeby transport chłodniczy zakończył się sukcesem, należy zadbać o specjalnie dostosowane do tego celu pojazdy oraz przemyślany proces logistyczny. Tego rodzaju operacje przeprowadzane są przez profesjonalne przedsiębiorstwa transportowe, które dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu zadbają o każdy detal.
Wyzwanie dla przewoźnika
Przewoźnik odpowiada za dowiezienie przesyłki w nienaruszonym stanie. W transporcie chłodniczym, dodatkowo musi zabezpieczyć ją przed działaniem temperatury wyższej niż wynikająca ze specyfikacji przewożonego towaru.
Większość produktów spożywczych posiada określone terminy przydatności, dlatego też podstawą jest zapewnienie możliwie jak najkrótszego czasu dostawy do odbiorcy. Utrudnieniem jest fakt, iż kierowcę chłodni paletowej lub izotermy obowiązują dokładnie takie same ograniczenia czasu pracy jak w przypadku pozostałych rodzajów transportu, a w razie jakiegokolwiek nieprzewidzianego opóźnienia, zapewnienie towarowi właściwej temperatury jest bardzo kosztowne, a w skrajnym przypadku może być niewykonalne. Kluczowy jest etap planowania dostawy – trzeba dokładnie wyznaczyć trasę i zweryfikować, czy mogą występować na niej jakieś utrudnienia drogowe. Nieoptymalne planowanie może spowodować opóźnienie w dostawie i mieć wpływ na jakość dostarczonego towaru.
Nie da się ukryć, że ten rodzaj przewozów niesie ze sobą duże ryzyko. Czy to oznacza, że nie warto się nim zajmować? Nic bardziej mylnego. Rynek zgłasza coraz większe zapotrzebowanie na tego typu usługi, zwłaszcza w przypadku stale rozwijającego się sektora spożywczego. W związku z tym nie tylko należy spodziewać się wzrostu liczby pojazdów przystosowanych do transportu chłodniczego, ale również wprowadzania nowych rozwiązań mających na celu optymalizację tego procesu.
Organizacja transportów chłodniczych – zleć ją profesjonalistom
Transport w temperaturze kontrolowanej poza wyżej opisanymi wymaganiami, zobowiązuje przewoźnika do jeszcze jednej kwestii. Zdecydowana część klientów wymaga udowodnienia, że dany przewóz odbył się w określonej temperaturze. Wówczas niezbędne są wydruki z termografów agregatów chłodniczych.
Ważne: Wydruk z termografu w przypadku transportów chłodniczych jest równie istotny jak dokumenty przewozowe (CMR lub WZ). W przypadku np. szkody w towarze w postaci rozpuszczonych lodów, najważniejszym dowodem na winę lub jej brak u przewoźnika, będzie właśnie wydruk. To on wskaże jaka temperatura była zachowywana zarówno podczas przewozu jak i postojów.
Mamy nadzieję, że wystarczająco udowodniliśmy, że jesteśmy odpowiednimi specjalistami do organizacji dla Państwa wszelkiego rodzaju transportów chłodniczych.