ADR, czyli specyfika transportu materiałów niebezpiecznych
Zdecydowanie jednym z najtrudniejszych do zorganizowania rodzajów transportu drogowego, ze względu na obowiązujące normy i wymagania, jest transport towarów ADR (fr. L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route). Mianem tym określa się przewóz materiałów klasyfikowanych jako niebezpieczne. Potocznie stosowana nazwa odnosi się do międzynarodowej konwencji ratyfikowanej przez Polskę w 1975 roku.
Czym jest klasyfikacja ADR?
Konwencja ta zawiera szczegółową klasyfikację wszelkich substancji uznawanych za niebezpieczne, czyli takich, które posiadają właściwości szkodliwe dla ludzi, środowiska czy też mienia. Oznacza to, że w przypadku nieprawidłowego magazynowania lub transportu, towar taki może spowodować pożar lub wybuch bądź też wyrządzić szkodę środowisku naturalnemu i zdrowiu lub nawet życiu człowieka. Towary ADR podzielić można na 13 klas zagrożeń:
Trzynaście klas zagrożeń, na które można podzielić towary ADR:
1 – Materiały i przedmioty wybuchowe
2 – Gazy
3 – Materiały ciekłe zapalne
4.1 – Materiały stałe zapalne
4.2 – Materiały samozapalne
4.3 – Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne
5.1 – Materiały utleniające
5.2 – Nadtlenki organiczne
6.1 – Materiały trujące
6.2 – Materiały zakaźne
7 – Materiały promieniotwórcze
8 – Materiały żrące
9 – Różne materiały i przedmioty niebezpieczne
Oznakowanie pojazdu
Zależnie od grupy, do której należy przewożony towar, należy zastosować konkretne procedury mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa kierowcy oraz ładunku. Między innymi, pojazd musi być właściwie oznakowany. Służą temu znormalizowane tablice w kolorze pomarańczowym oraz specjalne naklejki ostrzegawcze ADR (patrz niżej).
Wyposażenie kierowcy przewożącego towar ADR
Kierowca przewożący niebezpieczny towar musi być również wyposażony w niezbędny ekwipunek. Powinien on uwzględniać:
- dwie gaśnice,
- przynajmniej jeden klin odpowiadajacy macie pojazdu i średnicy kół, służący do zabezpieczenia pojazdu podczas postoju na powierzchni pochyłej,
- dwa stojace znaki ostrzegawcze zasilane niezależnie od instalacji elektrycznej pojazdu np. trójkąty, pachołki odblaskowe lub lampy błyskowe o świetle barwy pomarańczowej, ,
- kamizelkę ostrzegawcza dla każdego członka załogi,
- latarka niezawierajaca powierzchni metalowych (mogących spowodować iskrzenie), dla każdego członka załogi,
- okulary ochronne – dla każdego członka załogi.
- para rękawic – dla każdego członka załogi.
Dodatkowo dla niektórych klas wymagane są:
- płyn do płukania oczu – nie jest wymagany w przypadku przewozu: 1, 1.4, 1.5, 1.6, 2.1, 2.2 i 2.3,
- maska ucieczkowa dla każdego członka załogi pojazdu przewożącego materiały klasy 2.3 lub 6.1.
Obowiązkowe w przypadku przewozu materiałów stałych lub ciekłych oznakowanych nalepkami klasy 3, 4.1, 4.3, 8 lub 9:
- łopata,
- osłona otworów kanalizacyjnych,
- pojemnik do zbierania pozostałości.
Wymogi te są restrykcyjnie przestrzegane – to właśnie osoba siedząca za kierownicą jest w pierwszej kolejności odpowiedzialna za zabezpieczenie miejsca ewentualnego wypadku. Z tego powodu osoby przewożące towar ze znakiem bezpieczeństwa ADR, muszą przejść specjalistyczne szkolenie.
ADR w Polsce
Na terenie Polski towary niebezpieczne mogą transportować osoby, które ukończyły 21 lat. Te ograniczenia nie obowiązują jednak kierowców Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, którzy odpowiednie umiejętności zdobywają podczas szkolenia wojskowego. Od 2003 roku w naszym kraju każde przedsiębiorstwo zajmujące się transportem ADR musi zatrudnić doradcę ds. bezpieczeństwa w tym zakresie. Jest on odpowiedzialny za wprowadzanie w życie procedur, które są zapisane w konwencji ADR.
Kwestie formalne
Zorganizowanie transportu ADR wiąże się z pewnymi trudnościami nie tylko przez konieczność przestrzegania wielu wymogów bezpieczeństwa, ale także ze względu na formalności. Przede wszystkim przewóz materiałów niebezpiecznych musi być zgłoszony, dzięki czemu w razie jakichkolwiek problemów wiadomo, gdzie i kiedy może wystąpić ryzyko wypadku znacznie groźniejszego niż stłuczka samochodów osobowych. Dlatego też przed przystąpieniem do przewozu należy skompletować pakiet niezbędnych dokumentów, w tym między innymi deklarację nadawcy, dokumenty transportu czy też pisemną instrukcję.
Odpowiedzialność za transport ADR
Za bezpieczeństwo i prawidłowy przewóz materiałów niebezpiecznych odpowiadają wszyscy uczestnicy transportu – zarówno nadawca, przewoźnik, kierowca, jak i odbiorca. Największą odpowiedzialność ponosi jednak kierowca.
Obowiązki przewoźnika towaru ADR
Do obowiązków przewoźnika należy zagwarantowanie, że osoba przewożąca towar typu ADR posiada odpowiednie kwalifikacje oraz czy pojazd, którym będzie przewożony spełnia wszelkie wymogi techniczne. Przewoźnik powinien również we właściwy sposób zabezpieczyć ładunek przed zmianą położenia w trakcie przewozu.
Obowiązki kierowcy wykonującego transport ADR
Kierowca musi sprawdzić, czy nadawca przesyłki złożył potrzebne dokumenty oraz czy pojazd, którym będzie przewoził towar jest właściwie oznakowany. Co ważne, to kierowca ponosi w największym stopniu odpowiedzialność za załadunek, transport i rozładunek materiałów niebezpiecznych. Wyjątkiem może być sytuacja, w której to nadawca nie dopełnił obowiązku przekazania pełnej informacji na temat przesyłki. Osoby wysyłająca towar powinna zapoznać się ze specyfiką ADR oraz zlecić go firmie spedycyjnej, która spełni wszystkie wymogi bezpieczeństwa.
Obowiązki odbiorcy towaru niebiezpiecznego
Do obowiązków odbiorcy należy nie opóźnianie przyjęcia towarów bez ważnych powodów. Odbiorca musi także po rozładunku sprawdzić, czy zostały spełnione należące do niego wymagania ADR, które polegają na:
- Dokonaniu wymaganego oczyszczenia i odkażenia pojazdów oraz kontenerów.
- Zapewnieniu, aby kontenery, które rozładowano, oczyszczone i odkażone, nie posiadały oznakowania.
Przeworzenie towaru ADR bez wymaganych uprawnień
Wysokość kar za naruszenie przepisów ADR znajduje się w ustawie o transporcie towarów niebezpiecznych. Karę pieniężną można otrzymać za nieprzestrzeganie zasad dotyczących dokumentacji, łamanie przepisów związanych ze sposobem przewozu, naruszenia dotyczące środków transportu i opakowania. Przykładowo, kierowca, który przewozi towary niebezpieczne, a nie posiada wymaganego zaświadczenia ADR może zapłacić karę w wysokości 2000 zł. Za nieuzyskanie wymaganego świadectwa dopuszczenia pojazdu z produktami niebezpiecznymi kara wynosi 6000 zł.
ADR w transporcie międzynarodowym
Przed wysłaniem produktów z oznaczeniem ADR za granicę, upewnij się, że możesz to zrobić, ponieważ każde państwo ma własne zasady, mówiące o produktach zabronionych w transporcie transgranicznym. Do wysłania wielu z nich wymagana jest zgoda lub licencja. Warto zorientować się wcześniej, czy jest możliwość nadania danej przesyłki, czy trzeba zdobyć odpowiednie dokumenty przewozowe.
Dodaj komentarz