Prawidłowe zabezpieczenie ładunku podczas transportu

Kodeks drogowy

Podstawowym aktem prawnym w Polsce, który określa prawidłowy sposób umieszczania i mocowania ładunków na pojeździe jest ustawa Prawo o Ruchu Drogowym. W art. 61 znajdują się następujące zapisy:

• przewożony towar nie może wykraczać poza dopuszczalną masę całkowitą,
• ładunek nie może przekraczać dopuszczalnej ładowność pojazdu,
• należy umieszczać ładunek w taki sposób by nie przekraczać dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę,
• towar należy zabezpieczyć przed zmianą położenia,
• elementy mocujące ładunek muszą być zabezpieczone przed poluzowaniem i zsunięciem się w trakcie jazdy. Nie mogą również swobodnie zwisać,
• sypkie towary należy przewozić w skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej zasłonami uniemożliwiającymi rozsypywanie się ładunku.

W Prawie o Ruchu Drogowym nie ma zapisów mówiących o ilości oraz rodzaju elementów mocujących ładunek w odniesieniu do jego masy.

Norma PN-EN 12195

Od 2004 r. w Polsce obowiązuje unijna norma PN-EN 12195-1, która reguluje sposoby zabezpieczenia ładunku w transporcie drogowym. Zobowiązuje ona przewoźników, kierowców, a także inne osoby ponoszące odpowiedzialność za bezpieczeństwo w transporcie, do mocowania ładunków za pomocą elastycznych elementów (takich jak liny czy łańcuchy) oraz do stosowania specjalnych mat, które zwiększają tarcie, zapobiegając przemieszczaniu się towarów podczas hamowania i pokonywania zakrętów. W normie PN-EN 12195-1 zawarto również wzory matematyczne pozwalające dobrać liczbę i rodzaj elementów mocujących do przewożonego ładunku. Norma PN-EN 12195 składa się z 4 arkuszy, w których znajdują się informacje dotyczące:

• zasad obliczania sił mocujących ładunek,
• budowy elementów mocujących i wymagań związanych z ich wytrzymałością,
• budowę i wymagania wytrzymałościowe odciągów łańcuchowych oraz stalowych lin mocujących.

Rozporządzenie o homologacji

Regulacje dotyczące wyposażenia samochodów w elementy mocujące ładunek można znaleźć również Rozporządzeniu o homologacji. Zgodnie z nim w samochodach użytkowych powinno znajdować się od 6 do 12 zabezpieczeń. Producenci samochodów dostawczych oferują dodatkowe mocowania w pojazdach, takie jak listwy w podłodze i bocznych ścianach, łańcuchy, pasy odporne na uszkodzenia, belki zaporowe, drążki rozporowe czy siatki antypoślizgowe.

Dlaczego prawidłowe zabezpieczenie ładunku jest tak ważne?

Prawidłowe zabezpieczanie ładunków zwiększa bezpieczeństwo kierowcy i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Towar przemieszczający się lub wystający poza pojazd, ograniczając tym samym widoczność, stanowi niebezpieczeństwo na drodze.

Kolejną równie istotną kwestią jest konieczność dostosowania się przewoźników do obowiązujących norm. Za nieprzestrzeganie przepisów grożą sankcje pieniężne:

• od 100 zł (za zasłanianie ładunkiem tablic rejestracyjnych pojazdu),
• do 300 zł (za posiadanie przyczepy o niedopuszczalnej masie całkowitej).

Ponadto, dobre zabezpieczenie ładunku chroni go przed zniszczeniem. Zniszczenie ładunku z powodu nieprawidłowego zabezpieczenia w konsekwencji naraża przewoźnika na karę finansową, która może być dużo bardziej dotkliwa niż mandaty.

Rodzaje zabezpieczeń ładunku

Właściwe zabezpieczenie ładunku polega na jego skutecznym unieruchomieniu. W transporcie korzysta się z metody układu blokowego ładunku. Ciasno ułożony ładunek zapobiega jego przemieszczaniu się. Taki sposób sprawdzi się przy ładunkach jednolitych, np. paczkach o tej samej wielkości, które szczelnie wypełnią całą ładownię. Natomiast przy ładunkach o zróżnicowanych kształtach oraz wymiarach jest to zazwyczaj niemożliwe. Poniżej przedstawiamy metody, których można użyć, jeśli ładunek nie dopasuje się do przestrzeni załadunkowej.

Worki sztauerskie

To worki wypełnione powietrzem, dzięki którym można wypełnić wolną przestrzeń pomiędzy ścianami ładowni lub między sekcjami ładunku.

Belki rozporowe

Belki można zamocować przy pomocą blokad na burtach w nadwoziach kurtynowych lub krytych plandeką. To poprzeczne zabezpieczenie sprawia, że ładunek się nie przesuwa. Belki rozporowe są dobrą metodą na rozdzielenie ładunków lub zabezpieczenie ich na pojazdach, załadowanych częściowo.

Drążki rozporowe

To tyczki, które montuje się w pojazdach z nadwoziem furgonowym, w kontenerach, chłodniach, a także zamkniętych zabudowach o sztywnych ścianach. Właściwie skrócone drążki używa się w busach. Zamontowane są w sposób, który nie pozwala na przemieszczanie się ładunku.

Listwy

Listwy do mocowania ładunku to podłużne szyny. Posiadają punkty do kotwiczenia drążków rozporowych oraz pasów transportowych.

Siatki zabezpieczające ładunek

To wygodny sposób, pozwalający zabezpieczyć luźny ładunek w ładowni. Chroni przed przemieszczaniem się ładunku po ładowni.

Jeżeli w pustej przestrzeni chcemy zamieścić duży, nieforemny ładunek, to należy go właściwie zamocować. Tutaj świetnie sprawdzą się pasy transportowe, odciągi łańcuchowe oraz maty antypoślizgowe jako środek pomocniczy.

Pasy transportowe

Pasy transportowe są bardzo uniwersalnym sposobem na zabezpieczenie ładunku. Niemal każdy ładunek można zamocować za pomocą pasów transportowych. Do prawidłowego wykonania tej czynności, pas transportowy należy przymocować do zaczepu przytwierdzonego w przestrzeni załadunkowej. Pasy transportowe należy odpowiednio dobrać do warunków, w jakiś się przewozi ładunek oraz do wagi ładunku z uwzględnieniem sposobu mocowania.

Odciągi łańcuchowe

Odciągi łańcuchowe służą do unieruchomienia ładunku oraz utrzymania go w kontakcie z podłogą. Stosowane są do ciężkich oraz trudnych do zamocowania ładunków, w tym maszyn przemysłowych, stali, drewna lub elementów konstrukcyjnych. W przeciwieństwie do wymienionych powyżej pasów transportowych łańcuchy posiadają większą zdolność mocowania oraz są bardziej wytrzymałe na warunki pogodowe i transportowe.

Maty antypoślizgowe

Z mat antypoślizgowych korzysta się w trakcie ładowania towaru. Kawałki maty kładzie się pod ładunek. Taką matę można zakupić w kawałkach lub w rolce. Dzięki nim zwiększa się współczynnik tarcia na powierzchni załadunkowej. Maty można kupić w różnych grubościach oraz wielkościach. Grubsza mata oznacza, że współczynnik tarcia jest większy, co dobrze sprawdzi się przy ciężkich ładunkach.

Kątowniki

Kątowniki, czyli narożniki ochronne są zabezpieczeniem dla taśm pasów transportowych przed przetarciem i zerwaniem, chronią również ładunek przed zniszczeniem. Wykonane są zazwyczaj z trwałego plastiku, o różnym stopniu giętkości.